Avukat Elvan Kılıç, dünyayı tehdit eden koronavirüs konusunda İş Kanunu’nun 24. ve 25. Maddelerinde düzenlenen bilgiler kapsamında hem işçi hem de işveren açısından durumu değerlendirdi.
Bazı işverenler şu sıralar işçileri ücretsiz izne çıkmaya zorluyor. Ücretsiz izin, işveren ve işçinin karşılıklı bir şekilde anlaşarak bir süreliğine iş sözleşmesini ‘askıya alması’ anlamına gelir. Bu husus ülkemizde İş Kanunu’nun 24. ve 25. Maddelerinde düzenlenmiştir. Hem işçi hem de işveren salgından ötürü sağlığını riske atmamak için kanunen kendilerine verilen ücretsiz izin hakkını kullanabilir.
İş sözleşmesinin belirlenen süre kadar askıya alınması yani işçinin çalışmadığı, işverenin ise ücret ödemediği ve aynı zamanda işten çıkarmanın gerçekleşmediği bu durumun sağlanabilmesi için hem işçinin hem de işverenin rızası gerekir. Bu rıza tek taraflı olamayacağı gibi işverenin ücretsiz izni önermesi halinde işçi kabul ederse ancak ücretsiz izin söz konusu olabilir.
İşten çıkarılma baskısıyla karşı karşıya kalan işçi ne yapabilir?
İşçi ücretsiz izni kabul etmediğinde, işverenin kendisini bu sebeple işten çıkarması halinde, işçi için başvurulacak hukuki çareler mevcuttur. İş Kanunu’na göre eğer iş, zorlayıcı bir sebepten dolayı -bu durumda Corona virüsü mücbir sebep, yani zorlayıcı sebep olmaktadır- durduysa, işveren her şeyden önce bir hafta süreyle beklemek ve bu bir hafta süresince de her iş günü için işçisine yarım ücret ödemek zorundadır. Tarafların anlaşması durumunda da ücretsiz izin yani sözleşmeyi askıya alma seçeneği gerçekleşir. Eğer işçi bunu kabul etmezse ve işveren 1 hafta bekleyip ücretini ödemezse, işçi bu durumda sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir, eğer varsa kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacaklarına ilişkin hakkını talep edebilir, işe iade davası dahi açabilmektedir.
İş yeri üç ay boyunca kapalı kalmışsa, işçi üç aylık ücretini talep edebilir. İşverene icra takibi başlatabilir. Karşılıklı rızaya dayanan ücretsiz izinde işlerin bu noktaya gelmesi durumunda işçi bu hukuki yollara başvurabilir.
